جلسه چهارم-وسایل خط کشی

وسایل خط کشی

میز یا صفحه خط کش : از این وسیله معمولا به عنوان محل عملیات خط کشی استفاده می کنند. جنس این صفحه را از چدن انتخاب کرده و روی آنرا دقیقا سنگ یا شابر می زنند.

سوزن خط کش: برای ترسیم خطوط روی قطعات کار از سوزن خط کش استفاده می شود. جنس سوزن خطکش برای ترسیم خطوط روی سطوح خشن و سخت از فولاد آبداده بوده و زاویه سر این سوزن خط کش ها را در حدود 10 الی 15 درجه انتخاب می کنند.

سوزن خط کش پایه دار: این سوزن خط کش ها را در دو نوع ساده و مدرج می سازند و از آنها برای ترسیم خطوط که به موازات سطح صفحه خط کشی بایستی رسم شوند استفاده می گردد.

پرگار: پرگار ها را به فرم های متخلفی از جنس فولاد ابزار سازی می سازند. در ورق کاری برای رسم دوایر بزرگتر از پرگار کشوئی استفاده می شود.

سنبه نشان : وسیله ای است برای نشان زدن محل مرکز سوراخ ها استقرار پایه پرگار جهت رسم خطوط دایره ای و یا ثبوت خطوطی که هنگام کار امکان محو آنها وجود دارد. جنس آنها را از فولاد ابزار سازی انتخاب کرده و بایستی پس از آبکاری حتما از جنس قطعه کار سخت تر باشد. زاویه راس سنبه نشان هائی که به منظور تثبیت خطوط به کار می روند معمولا 30 درجه و سنبه نشان هایی که برای مرکز دوایر و سوراخ ها مورد استفاده قرار می گیرند 60 درجه انتخاب می شوند.سنبه نشان مرکز یاب را زایه راس آن را 90 درجه انتخاب می کنند.

روش های مختل فرم دادن قطعات

براده برداری	غیر براده برداری
اره کردن	ریخته گری کردن
سوراخ کردن	قلتک کردن
تراشکاری	کشیدن
صفحه تراشی کردن	آهنگری
فرز کاری	قیچی کردن

جلسه سوم-تجهیزات کارگاه مقدماتی

تجهیزات کارگاه مقدماتی

میز کار: ارتفاع میز کار از کف کارگاه را حدود 80 سانتی متر در نظر می گیرند.

مناسب ترین ارتفاع سطح گیره ارتفاعی است که وقتی در کنار آن می ایستیم سطح گیره به اندازه 5 تا 8 سانتی متر پایین تر از آرنج قرار داشته باشد.

گیره ها

1-   گیره موازی رومیزی: گیره های موازی را معمولا از جنس چدن خاکستری مخصوص و یا فولاد با روش ریخته گری تهیه می کنند. به همین دلیل در مقابل ضربه و نیروی زیاد حساس بوده و بایستی از چکش کاری و خم کاری سنگین روی آنها خودداری گردد.

2-   گیره آهنگری: گیره آهنگری را از جنس فولاد و با روش آهنگری ساخته و چون قابلیت تحمل ضربه را دارند از آنها برای کار های چکش کاری و خم کاری استفاده می گردد.

3-   لوله گیر : چون بستن لوله ها در گیره های موازی و آهنگری باعث لهیدگی آنها شده و همچنین به علت تماس کم امکان سر خوردنلوله وجود دارد . لذا برای انجام کار روی لوله ها از لوله گیر استفاده می شود.اندازه کار گیر این لوله ها از 40 تا 200 میلیمتر است.

چکش ها

چکش ها به سه دسته نقسیم می شوند چکش های فولادی که وزن آنها کمتر از 1 کیلو گرم است چکش دستی و از 1 تا 2 کیلو گرم را چکش آهنگری و از 2 کیلو گرم به بالا را پتک می نامند.

وسایل کنترل

1-   خط کش: قطعه فولاد تسمه شکلی که سطوح آنرا کاملا صاف و عمود بر هم تراشیده و سپس سنگ زده اند.از این وسیله برای کنترل صافی و هموار بودن سطوح استفاده می شود.

2-   خط کش موئی : برای کنترل دقیق تر سطوح استفاده می شود. این خط کش ها را از فولاد ابزار سازی ساخته و برای کنترل دقیق تر سطح لبه های آنها را سنگ زده و برای جلوگیری از خم شدن و تاب برداشتن معمولا سطح مقطع آنها را فرم دار می سازند.

3-   صفحه صافی: یکی از روش های کنترل سطح می باشد. جنس آنها معمولا از چدن متراکم بوده و برای اینکه زیاد سنگین نشود قسمت پشت آنرا تو خالی می سازند.

تراز ها :

تراز ها را به فرم های مختلفی بر حسب موارد استفاده جنس و کاربردشان می سازند. انواع تراز های افقی ، عمودی (شاقولی) که برای کنترل سطوح افقی و عمودی استفاده می شود.تراز قابدار برای کنترل سطوح در دو امتداد عمودی و افقی استفاده می گردد و تراز زاویه سنج که برای کنترل زوایای سطوح نسبت به افق مورد استفاده قرار می گیرد تراز قوطی که برای کنترل سطوح در جمیع جهات به کار می روند.

جلسه دوم

مثلث آتش:

هرگاه سه وجه مثلث آتش کامل شود حریق صورت گرفته و ماده سوختی شروع به سوختن می کند.

الف) حرارت                                 ب) اکسیژن                               ج) ماده سوختنی

روش های مقابله با آتش:

1-   سرد کردن: این عمل بیشتر به وسیله آب صورت میگیرد.

2-   خفه کردن: یعنی جلوگیری از رسیدن اکسیژن به مواد سوختنی. موادی که در این روش استفاده می شود عبارتند از  گاز ازت،گاز کربنیک،ماسه و خاک، پتو و کف شیمیایی و ...

3-   جداسازی ماده سوختنی

طبقه بندی آتش:

الف) آتش کلاس A :احتراق موادی مانند چوب کاغذ پارچه که یشتر از طریق سرد کردن خاموش میشود

ب) آتش کلاس B : احتراق مواد نفتی مانند روغن نفت بنزین که برای خاموش کردن آتش در این مورد باید آن را به طریق خفه کردن مهار کرد.

ج) اتش کلاس C : در آتش سوزی ابزار های برقی تابلو های برق  ... ابتدا باید جریان برق را قطع کرد سپس با مواد شیمیایی عایق الکتریسیته آتش را خاموش کرد.

توجه : در هنگام حریق قبل از هر اقدامی کلید اصلی برق را قطع کنید.

رنگ های حفاظتی:

رنگ زرد لیموئی برای نشان دادن خطر به کار می رود.

رنگ سرخ علامت توقف وسائل متوقف ساختن فوری ماشین ها و مواد مربوط به مبارزه با آتش سوزی را نشان می دهد.

رنگ سبز راههای تخلیه ، نجات، پستهای کمک های اولیه، اجازه عبور وسایل نقلیه و تاسیسات حفاظتی را نشان می دهد.

ستونها و سایر اشیاء ثابتی که در نزدیکی راهرو ها هستند به طور کلی هرگونه انسداد و بستگی  راه را غالبا با خطوط مورب زرد و سیاه که کاملا از همدیگر متمایز هستند مشخص میکنند. راههای عبور را می توان با خطوط سفید نشان داد.

جلسه اول

کارگاه و شرایط محیط کار

محلی که در آن افرادی با استفاده از ابزار و ماشین آلات کار کرده و قطعه ای را تولید و یا تعمیر می کنند.

مقررات ایمنی و پیشگیری از سوانح کار:

1-   اگر با طرز کار ماشینی آشنا نیستید هرگز به آن دست نزنید.

2-   در موقع تعمیر ماشین ها ، برای اطمینان بیشتر ، فیوز های آن را باز کرده و در جای مناسبی قرار دهید.

3-   کنترل ابزار قبل از شروع به کار از اتفاق سوانح جلوگیری می کند به طور کلی می توان گفت که به کار بردن ابزار هایی قابل اطمینان هستند که سالم و بی عیب باشند.

4-   در مواردی که احتمال سانحه وجود دارد ، حتما از وسایل ایمنی مانند کلاه عینک کفش و دستکش محافظ استفاده گردد.

5-   همیشه قبل از شروع به کار حلقه و انگشتر را از دست خارج کنید زیرا باعث قلاب کردن ناگهانی می شود.

6-    از لباس کار گشاد استفاده نکنید و سر آستین های بلند را فقط از داخل تا بزنید.

عواقب سانحه

برای شخص سانحه دیده	برای محل کار و اجتماع
ناراحتی برای فامیل	افزایش میزان حق بیمه
خسارت مالی	خسارت به مواد و وسایل
تحمل دوره از کار افتادگی	نقصان نیروی کار
نقص عضو دائمی	کاهش تولید
سانحه منجر به مرگ	نقصان سلامت اجتماعی و ثروت ملی

سوالات بخش فلزکاری و ابزار شناسی

<<سوالات و تست های فصل فلز کاری>>

1-   کارگاه را تعریف کرده و چند مورد از شرایط محیط کار را بنویسید.

2-   شش مورد از موارد ایمنی و پیشگیری از سوانح کار را بنویسید.

3-   وسایل مقدماتی یک کارگاه را نام ببرید.

4-   مناسب ترین ارتفاع سطح گیره را بنویسید.

5-   قسمت ها و جنس گیره موازی رومیزی را بنویسید.

6-    مورد استفاده گیره آهنگری ،جنس و تفاوت آن با گیره موازی را بنویسید.

7-   تعریف گیره و انواع آن را بنویسید

1-   در مرحله پرداخت کاری روی فلزات به وسیله سوهان از

الف: سوهان شماره صفر استفاده میشود

ب: سوهان شماره دو استفاده میشود

ج: سوهان شماره یک و دو استفاده میشود

د: سوهان شماره سه استفاده میشود

2-   سوهان دو آجه برای کدام فلزات زیر مناسب است :

الف: فلزات سخت مانند فولاد ها

ب: فلزات آلیاژی رنگین

ج: مورد الف و ب صحیح است

د: هیچکدام

3-   در موقع سوهان کاری زاویه یک سوهان سه گوش بایستی

الف: زاویه 45 درجه باشد

ب: زاویه 50 درجه باشد

ج: زاویه 60 درجه باشد

د: زاویه 30 درجه باشد

4-   منظور از سوهان 6 اینچ :

الف: ضخامت سوهان 6 اینچ

ب: عرض سوهان 6 اینچ

ج: فاصله نوک سوهان تا پاشنه آن 6 اینچ است

د: طول کا سوهان 6 اینچ اینچ است

5-   علامت مشخصه (ظریف یا خشن بودن) سوهان خشن را با:

الف: با صفر نشان می دهند

ب: با 2 نشان می دهند

ج: با 1 نشان می دهند

د: با 4 نشان می دهند

6-    از سوهان یک آجه برای سوهان کاری فلزات :

الف: سخت مانند فولاد استفاده می شود.

ب: نرم مانند الومینیوم ، روی ، قلع و سرب استفاده می شود

ج: چدن یا فولاد های ریخته گری شده

د: فولاد های ساختمانی استفاده می شود

7-   کدام یک از زاویه های زیر زاویه انحراف آج زیرین سوهان های دو آجه نسبت به محور سوهان است:

الف: 71 درجه                    ب: 61 درجه          ج: 45 درجه               د: 54 درجه

8-  برای بریدن قطعاتی با استحکام بیش از ( 600) چدن ها از کدامیک از تیغه اره ها استفاده می شوند:

الف: 28 تا 32 دندانه در اینچ                                             ب: 18 تا 22 دندانه در اینچ

ج:14 تا 16 دندانه در اینچ                                                 د: هیچکدام

9	زاویه براده تیغه اره برای بریدن فلزات نرمی که دارای براده طویل هستند معمولا: الف: ۵ درجه ب: ۱۰ درجه ج: ۱۵ درجه د: ۲۰ درجه ها
10	برای بریدن قطعات مسی آلومینیومی و مواد مصنوعی از کدام یک تیغه اره ها استفاده می شود ؟ الف : 28 تا 32 دندانه در اینچ ب: 18 تا 22 دندانه در اینچ ج: ۱۴تا ۱۶ دندانه در اینچ د: ۱۲ تا 14دندانه در اینچ
11	برای برش کاری قطعات بلند به وسیله کمان اره دستی: الف: با برگرداندن قطعه کار عمل برش کاری انجام می شود. ب: با افقی بستن تیغه اره به کمان عمل برش کاری انجام می شود. ج: با افقی بستن قطعه کار به گیره عمل برش کاری انجام می شود. د: هیچکدام
12	سرعت برش در اره کاری دستی: الف: ۷۵ مرتبه در دقیقه ب: ۳۰ مرتبه در دقیقه ج: ۶۰ مرتبه در دقیقه د: هیچکدام
13	زاویه تمایل کمان اره در هنگام کار: الف: ۲۰ درجه ب: ۳۰ درجه ج: ۱۰ درجه د: هیچکدام
14	کدام یک از شماره های زیر علامت مشخصه سوهان های خیلی ظریف است؟ الف: شماره ۱ ب: شماره ۲ ج: شماره ۳ د: شماره ۴
15	کدام یک از موارد زیر را در موقع اره کاری دستی از نظر ایمنی بایستی رعایت کرد؟ الف: قبل از شروع اره کاری از درست بسته شدن تیغه اره به کمان مطمئن شوید. ب: تیغه اره ترک نداشته باشد، زیرا در هنگام کار شکسته و به دست آسیب می رساند. ج: مطمئن شوید که دسته کمان اره سالم بوده و در جای خود محکم است د: هر سه مورد را باید رعایت کرد
16	از تیغه اره هایی که در ۲۵ میلیمتر طول دارای۲۸ الی۳۲ دندانه هستند برای بریدن: الف: فلزات سخت ب: فلزات نرم ج: فلزات متوسط د: هر سه مورد فوق
17	هدف از شابر کاری روی قطعات:  الف: ایجاد مقاومت زیاد می باشد. ب: ایجاد فرسودگی سریع می باشد  ج: افزایش کیفیت سطح و ازدیاد سطح تماس می باشد  د:به اندازه اصلی رساندن قطعه کار
18	هدف از برقو کاری: الف: ایجاد سوراخ های خشن مضرس ب: ایجاد سوراخ های صاف و سطح مرغوب ج: ایجاد سوراخها با سطح صاف د: افزایش مرغوبیت و اندازه مطلوب رساندن.
19	علت نا مساوی بودن لبه های برقر از یکدیگر برای آن است که: الف: برقو، در نشیمن گاه خود کاملا صاف قرار گیرد ب: برقو در اثر فشار بیش از حد نشکند. ج: برقو آرامتر براده برداری کرده و سوراخ کاملا صیقلی باشد د: برقو می تواند سوراخ را به اندازه مطلوب برساند
20	تعداد لبه های برنده برقو بر حسب قطر معمولا از : الف: ۱۲ تا ۴ دنده ب: ۱۰ تا ۶ دنده ج: ۱۴ تا ۶ دنده د: ۸ تا ۴ دنده
21	هنگام خارج کردن برقو از کار جهت حرکت: الف: در همان جهت برش باشد ب: در جهت خلاف برش باشد ج: تأثیری ندارد د: بستگی به نرمی و سختی فلز دارد
22	زاویه رأس مته جهت سوراخ کاری برنج، برنز و فولادهای سخت با تیپ H: الف: ۸۰ درجه است ب: ۱۴۰ درجه است ج: ۹۰ درجه است د: ۱۱۸ درجه است
23	زاویه پشت لبه برنده (زاویه آزاد) برای آلومینیوم و مس با تیپ W: الف: از ۵ تا ۹ درجه است ب: از ۶ تا ۱۳ درجه است ج: از ۴ تا ۷ درجه است د: از ۸ تا ۱۸ درجه است
24	از عینک حفاظتی: الف: جهت دید بهتر استفاده می شود ب: برای حفاظت چشم در مقابل حوادث ناشی از کار استفاده می شود ج: برای رسیدن نور زیاد به چشم استفاده می شود د:هیچکدام از موارد فوق
25	در کارگاه: الف: لباس کار مناسب لباس سرتاسر است ب: لباس مناسب لباس دو تکه با آستین های آزاد ج: کارگر ماهر احتیاج به لباس ندارد. د: روپوش گشاد می باشد
26	اگر روی دسته آچار فرانسه عدد ۶ اینچ حک شده باشد: الف: اندازه گام بیچ آچار ۶ اینچ است ب: اندازه طول آچار ۶ اینج است ج: دهانه آچار فرانسه ۶ اینچ باز می شود د: قدرت آچار فرانسه ۶ فوت بر اینچ است
27	فاصله سنگ سنباده با تکیه گاه چه مقدار باید باشد و برای کار از کجای سنگی استفاده شود؟ الف: ۵ میلیمتر و تمام قسمت پیشانی سنگ سنباده ب: ۳ میلیمتر و تمام قسمت پیشانی سنگ سنباده ج: ۲ میلیمتر و قسمتی از پیشانی سنگ سنباده د: ۲ میلیمتر و کنار سنگ سنباده
28	کدام یک از موارد زیر را در موقع سنگ کاری از نظر ایمنی انجام می دهند؟ الف: در ماشین ها سنگی که دارای محافظ شیشه ای می باشد حتما از عینک محافظ استفاده شود. ب: هیچ گاه حفاظ روی سنگ سنباده را نباید از محل خود دور کرد ج: فاصله تکیه گاه را بایستی زیاد کرد د: هر سه مورد فوق را باید رعایت کرد
29	آچار گلویی برای بستن و باز کردن کدام مهره های زیر مورد استفاده قرار می گیرد؟ الف: چهار گوش ب: شش گوش ج: پیچ های صلیبی د: چاک دار
30	در واحدهای تولیدی برای تولید خوب: الف: زمان در نظر گرفته میشود ب: مرغوبیت در نظر گرفته می شود ج: مرغوبیت و زمان انجام کار در نظر گرفته می شود د: هیچکدام از موارد فوق
31	قلم ناخنی جهت استفاده در             می باشد. الف: بریدن ورقها ب: در آوردن شیار ج: قطع کردن لبه های اضافی د: قطع کردن فاصله بین سوراخها
32	جهت صرفه جویی در وقت قطعه کار در حال حرکت را : الف: می توان اندازه گرفت ب: باید اندازه گرفت ج: نباید اندازه گرفت د: فرق نمی کند
33	جهت قلاویز کاری در سیستم ایزو ISO قطر مته برابر است با: الف: D1=d-1/1p ب: D1=d-p ج: D1=d+p د: D1=d+1/1p
34	قطر حدیده درز دار را می توان در حدود: الف:۲/ ۰ تا 6/ 0 میلیمتر داد ب: ۱/ ۰ تا 3/0میلیمتر می باشد ج: 3 / 0 تا 5 / 0 میلیمتر تغییر داد د: معمولا قابل تغییر نمی باشد.
35	قطر مته برای قلاویز 75/1×12میلمیتر در سیستم ایزو ISO: الف: 58 / 10 میلیمتر است ب: 25/10 میلیمتر است ج: 11 / 10 میلیمتر است د: 50 / 10 میلیمتر است
36	قطر مته برای قلاویز (16× ) اینچ کدام یک از اندازه های زیر می باشد؟ الف: 46 / 18 میلیمتر ب: 26 / 19 میلیمتر ج: 46 / 17 میلیمتر د: 46/19میلیمتر
37	کدام یک از اندازه های زیر را قبل از حدیده کاری باید از قطر اصلی میله کم کرد؟ الف: 2 / 0 گام پیچ ب: 08/1گام پیچ ج: ۱/ ۰ گام پیچ د: ۱ / ۱ گام پیچ
38	حجم براده ای که قلاویز پیش رو و میان رو و پس رو از قطعه کار بر می دارد به ترتیب: الف: پیش رو ۴۰ درصد - میان رو ۳۰ درصد - پس رو ۳۰ درصد است ب: پیش رو ۵۵ درصد - میان رو ۲۵ درصد - پس رو ۲۰ درصد است ج: پیش رو ۳۵ درصد - میان رو ۳۵ درصد - پس رو ۳۰ درصد است د: پیش رو ۴۰ درصد - میان رو ۳۵ درصد - پس رو ۲۵ درصد است
39	گاز استیلن را در کدام یک از مواد زیر حل می کنند؟ الف: استن ب: الکل ج: بنزین د: دی اکسید کربن
40	دمای ایجاد شده در جوش کاری با گاز استیلن چقدر است؟ الف: ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد ب: ۲۵۰۰ درجه سانتی گراد ج: ۴۰۰۰ درجه سانتی گراد د: ۳۲۰۰ درجه سانتی گراد
41	از شعله خنثی: الف: برای جوشکاری قطعات برنجی و آب کاری استفاده می شود ب: برای سخت کاری استفاده می شود ج: اغلب برای جوشکاری فولادها مورد استفاده قرار میگیرد د: تمام موارد فوق صحیح است.
42	در شعله احیاء کننده: الف: در صد. اکسیژن بیشتر از استیلن است ب: در صد استیلن بیشتر از اکسیژن است ج: در صد هر دو گاز با هم برابر است د: هیج کدام
43	ولتاژ لازم برای ایجاد قوس الکتریکی : الف: بین۱ تا ۱۰ ولت است ب: بین۱۰ تا ۱۵ ولت می باشد ج: بین۱۵ تا ۵۰ ولت است د: بین۵۰ تا ۱۵۰ ولت می باشد
44	کدام یک از موارد زیر غلط می باشد: الف: الکترودهای لخت فقط قابلیت کار با جریان مستقیم را دارا هستند ب: درز جوش ایجاد شده توسط الکترود مغزی دار نسبت به الکترود لخت بهتر و تمیزتراست ج: در جوش کاری از بالا به سمت پائین ضخامت گرده جوش و عمق نفوذ بیشتر از جوش کاری از پائین به سمت بالا است د: انتخاب شدت جریان مناسب برای جوش کاری بستگی به ضخامت قطعات و قطر الکترود دارد.
45	زاویه الکترود برای جوشکاری درزهای ساده : الف: ۲۵ درجه می باشد ب: ۴۵ درجه است ج: ۷۵ درجه استد د: ۵۰ درجه است