عملیات شیارتراشی و برش در تراشکاری

عملیات شیارتراشی و برش در تراشکاری

عملیات شیارتراشی و برش در تراشکاری نیز اهمیت به سزایی دارد. به تراشیدن شیار در محیط قطعه کار شیارتراشی می گویند. این عمل ممکن است در پیشانی قطعه کار نیز انجام گیرد. شیارها به منظور قرار گرفتن واشرهای آب بندی، خارهای فنری و یا به عنوان فضای خالی در انتهای پیچ ها به وجود می آیند. در این مطلب با ابزار شیارتراشی و نحوه انجام شیارتراشی آشنا خواهید شد.

ابزار شیارتراشی:

ابزار شیارتراشی نیز مانند دیگر ابزارها می تواند از جنس های مختلفی که قبلاً معرفی شده است، ساخته شود. ابزار شیارتراشی که از جنس فولاد تندبر (HSS) ساخته می شوند به شکل شمش هایی با سطح مقطع مستطیل یا ذوزنقه هستند.

زوایای مورد نیاز ابزار شیار روی ابزارهایی که سطح مقطع ذوزنقه دارند، ایجاد شده است. هما نطور که در شکل روبرو مشاهده می کنید، یک زاویه آزاد در پیشانی ابزار ایجاد شده است که به نفوذ ابزار در داخل قطعه کار کمک می کند. همچنین دو زاویه آزاد در کناره ابزار به وجود آمده است که این زوایا از ایجاد اصطکاک بین ابزار و قطعه کار جلوگیری می کنند.

زاویه براده روی این ابزار ها معمولاً صفر در نظر گرفته شده است. برای کار کردن با مواد نرم می توانید زاویه براده مناسبی را روی آن ایجاد کنید تا مقدار نفوذ آن بیشتر شود، اما این ابزار ها به همین شکل نیز قابل استفاده هستند. لبه برنده اصلی این ابزار خطی است که در پیشانی ابزار قرار دارد. اگر از ابزار هایی با سطح مقطع مستطیل برای شیارتراشی استفاده می کنید، پیش از استفاده باید زوایای نمایش داده شده در شکل را با سنگ سنباده روی آن ایجاد کنید.

بستن ابزار شیار:

پهنای ابزار شیار معمولاً به اندازه شیاری است که باید تراشیده شود و این اندازه معمولاً کوچک است. به همین دلیل نمی توان این ابزار را به طور مستقیم به ابزار گیر بست. برای این منظور ابزار گیر باید در درون نگه دارنده مخصوص بسته شود، تا بتوان آن را به طور مطمئن به ابزار گیر بست.

بعد از بستن ابزار شیار در نگهدارنده مخصوص، نگهدارنده را در ابزارگیر قرار دهید و آن را محکم کنید. در هنگام بستن ابزار شیار، رعایت تمامی نکاتی که برای بستن ابزار روتراشی ذکر شده، الزامی است.

در ضمن ابزار شیار باید به گونه ای در ابزارگیر بسته شود که لبه اصلی آن با محور قطعه کار موازی باشد و یا لبه کناری ابزار بر محور اصلی دستگاه عمود باشد، تا در هنگام تراشیدن شیار، پهنای ابتدا و انتهای آن یکسان باشد و یا در حین کار ابزار و قطعه کار صدمه نبینند.

عملیات شیارتراشی:

برای انجام عملیات شیارتراشی نیز همانند هر عملیات دیگری قطعه کار باید حرکت دورانی داشته باشد، اما در این عملیات حرکت های تنظیم بار و پیشروی ابزار به طور هم زمان اتفاق می افتد. در این عملیات ابتدا ابزار در موقعیت طول مورد نظر قرار می گیرد و سپس درحالیکه قطعه کار در حال دوران است ابزار با استفاده از سوپرت عرضی به سطح کار مماس می شود و بعد از تنظیم ورنیه سوپرت عرضی روی عدد صفر، حرکت تنظیم بار و حرکت پیشروی همزمان با سوپرت عرضی انجام می گیرد.

ابزار باید به آرامی و به تدریج در کار نفوذ داده شود، به همین دلیل سرعت پیشروی در این عملیات باید حداقل باشد. سرعت برش نیز کمتر از سرعت برش در حالت روتراشی در نظر گرفته می شود (تعداد دوران کمتر از تعداد دوران در حالت روتراشی باشد). حال اگر لازم باشد شیاری مانند شیار شکل روبرو روی قطعه کار ایجاد کنید، به ترتیب زیر عمل کنید:

1- قطعه کار اولیه را با قطر و طول مناسب در سه نظام ببندید.

۲- بعد از بستن ابزار روتراشی، تعداد دوران سه نظام را تنظیم کنید و اهرم کلاچ را فعال سازید.

۳- پیشانی قطعه کار را بتراشید تا صاف شود.

۴- قطر قطعه کار را در طول مورد نیاز به اندازه ۲۰ میلیمتر برسانید.

۵- اهرم کلاچ را خلاص کنید و ابزار شیارتراشی به عرض ۵ میلیمتر را در داخل نگهدارنده مخصوص ببندید.

6- ابزار شیار را به همراه نگه دارنده به ابزار گیر ببندید و آن را نسبت به محور کار عمود کنید. برای این کار می توانید از استوانه مرغک کمک بگیرید مانند شکل روبرو.

۷- تعداد دوران سه نظام را بر مبنای ابزار شیار تعیین و تنظیم کنید (تقریباً نصف حالت روتراشی) و اهرم کلاچ را فعال سازید.

8- ابزار شیار را به کمک سوپرت طولی و عرضی به پیشانی قطعه کار نزدیک کنید.

9- لبه جانبی سمت چپ ابزار شیار را به کمک سوپرت فوقانی به سطح پیشانی کار مماس کنید مانند شکل روبرو.

۱۰- ورنیه سوپرت اصلی یا سوپرت فوقانی را روی صفر تنظیم کنید. انتخاب سوپرت اصلی یا سوپرت فوقانی، به دقت ابعادی قطعه کار بستگی دارد.

11- با استفاده از سوپرت عرضی، ابزار را به سمت عقب بکشید.

12- به اندازه فاصله شیار تا لبه قطعه کار ( ۳۰ میلیمتر) و پهنای ابزار شیار ( ۵ میلیمتر) ابزار را در راستای طول جابه جا کنید تا ابزار در مقابل شیار قرار گیرد. این کار با سوپرت انتخابی صورت می گیرد.

۱۳- پس از مماس کردن لبه اصلی ابزار، به کمک سوپرت عرضی، ورنیه آن را روی صفر تنظیم کنید مطابق شکل روبرو.

14- حال ابزار را به اندازه دوبرابر عمق شیار در داخل قطعه کار نفوذ دهید. این کار را با سوپرت عرضی و با پیشروی تدریجی انجام دهید. در این قسمت حرکت تنظیم بار و پیشروی به طور هم زمان اتفاق می افتد.

۱۵- بعد از رسیدن به عدد موردنظر ابزار را با سوپرت عرضی از داخل شیار بیرون بکشید.

۱۶- دستگاه را متوقف سازید و قطر ایجاد شده را کنترل کنید.

عملیات برش:

اگر عملیات شیارتراشی تا مرکز قطعه کار ادامه یابد، قسمتی از قطعه کار جدا خواهد شد، به این عملیات، برش می گویند. عملیات برش از نظر چگونگی انجام، کاملاً شبیه به عملیات شیارتراشی است، اما ابزار این دو عملیات تفاوت کمی دارد. اگر برش کاری با ابزار شیار انجام گیرد، در پایان کار و پیش از رسیدن ابزار به مرکز قطعه کار، به علت نازک شدن قطعه در آن قسمت، شکست اتفاق می افتد و در نتیجه زائده ای در انتهای قطعه کار باقی می ماند که در شکل روبرو مشخص است.

برای رفع این مشکل باید انحراف کمی در لبه اصلی ابزار شیار ایجاد شود تا زائده باقی مانده از شکست، کاملاً کوچک شود. به شکل زیر توجه کنید. تفاوت ابزار شیارتراشی و ابزار برش در شکل نمایش داده شده است.

 ابزار برش                                                ابزار شیارتراشی

• اگر سمت چپ قطعه به عنوان قطعه نهایی مطرح باشد، انحراف لبه اصلی ابزار به سمت چپ خواهد بود.

• اگر سمت راست قطعه به عنوان قطعه نهایی مطرح باشد، انحراف لبه اصلی ابزار به سمت راست است.