جلسه هشتم-سوراخکاری

انواع مته ها

مته برگی: این مته ها لبه های برنده دارای زاویه آزاد و گوه بوده و مقدار زاویه براده آن ها صفر و یا منفی می باشد. زاویه راس آنها را 90 تا 180 درجه انتخاب می کنند.

 دنباله مته ها را به فرم های استوانه ای ، مخروطی ، و یا هرمی می سازند.معمولا مته هایی که قطر آنها تا 13 میلیمتر است، دارای دنباله استوانه ای بوده. دنباله مته های بزرگتر از 13 میلیمتر را مخروطی انتخاب کرده و برای جلوگیری از چرخش مته در داخل کلاهک یا گلویی ماشین مته آنرا به فرم زبانه دار می سازند.

فاصله ای که بین دو شیار مارپیچ باقی می ماند جان مته نام داشته و برای استحکام بیشتر مقدار آن در امتداد طول مته به تدریج زیادتر شده و در انتها بیشتر از سر مته است.

برای داشتن زوایای براده مختلف جهت سوراخ کاری در موارد گوناگون مته ها را با زاویه مارپیچ ( زاویه براده ) متفاوت ساخته و در سه تیپ W,N,H  به بازار عرضه می گردد. تیپ W دارای زاویه مارپیچ زیاد(35 تا 40 درجه ) بوده و برای سوراخ کاری مواد نرم مانند آلومینیم و مس به کار می رود. تیپ N دارای زاویه مارپیچ متوسط ( 16 تا 30 ) بوده و برای سوراخ  کاری مواد سخت مانند فولاد با استحکام 600 و فولاد ریخته و چدن مورد استفاده قرار می گیرد.

تیپ H  دارای زاویه مارپیچ کم ( 10 تا 13 ) درجه بوده و برای سوراخ کاری باکلیت و لاستیک سخت و فیبر استخوانی و یا فولاد سخت ، برنج ، برنز ، منیزیم مورد استفاده قرار میگیرد.

هنگام تیز کردن مته ها فقط زاویه آزاد را به وجود می آوریم ( مقدار این زاویه در حدود 8 درجه انتخاب می شود).

مته های معمولای عموما از تیپ N می باشند.

مته ها	H	W	H	N
مورد استفاده	باکلیت لاستیک سخت، فیبر استخوانی	آلومینیم مس	برنج ، برنز، فولاد سخت، منیزیم	فولاد با استحکام 600 فولاد ریخته چدن
زاویه مارپیچ	13 - 10	40 – 35	13 – 10	30 – 16
زاویه راس	80	140	140	118
زاویه آزاد	12 - 8	18 - 8	18 – 8	15 – 6

جنس مته ها

مته ها را از جنس فولاد ابزار سازی (WS) و یا فولاد ابزار سازی آلیاژی ( SS یا HSS) می سازند در بعضی موارد برای براده برداری از قطعات سخت تر لبه برنده آنها را از فلزات سخت (الماسه HM) انتخاب کرده و به سر مته هایی که از جنس فولاد ساخته شده است جوش می دهند

WS	SS	HSS	HM	سرامیک
200	300	600	900	1200

سرعت برش : مقدار راهی که خارجی ترین لبه برنده مته در هر دقیقه طی میکند سرعت برش گویند.

انتخاب سرعت برش به عواملی چون جنس قطعه کار ، مقاومت ابزار در مقابل حرارت و مایع خنک کننده بستگی دارد.

V  سرعت برشی

D قطر مته بر حسب میلی متر

N عده دوران بر حسب دور بر دقیقه

نکاتی که در سوراخ کاری باید رعایت کرد

1-   قبل از سوراخ کاری محل را سنبه نشان بزنید.

2-   عمق سوراخ هرگز نباید از طول شیار مارپیچ مته عمیق تر باشد.

3-   در هنگام سوراخ کاری چدنهای خاکستری می توان با پخ زدن قسمت های خارجی لبه های برنده اصلی دوام مته را افزایش داد.

4-   در سوراخ کاری با قطر بیش تر از 6 میلی متر از مته پیش سوراخ استفاده شود.

جلسه هفتم-سوهانکاری

سوهان کاری

سوهان قطعه ای است از جنس فولاد ابزار سازی پر کربن و یا فولاد آلیاژی کرم دار ، که پس از ایجاد دندانه هایی روی آن قسمت بدنه آن را آب داده و سخت می کنند.

آج سوهان را معمولا با دو روش فرز کاری و یا ضرب زدن به وسیله ابزار قلم مانندی روی سطح سوهان ایجاد میکنند.

باید توجه داشت که در روش فرز کاری زاویه براده مثبت و در سوهان های ضربی منفی می باشد، به همین دلیل از سوهان های فرز شده برای براده های با حجم بیشتر و جنس نرم تر و از سوهان های ضربی برای براده برداری ظریف از روی فلزات سخت تر استفاده می شود.

انواع آج سوهان

1-   سوهان های یک آجه

برای براده برداری های مواد نرم ( آلومینیم ، روی ، قلع ، مس ، سرب ، مواد مصنوعی و ... ) استفاده می شود.

2-   سوهان های دو آجه

در براده برداری از کار های سخت برای کوچکتر شدن طول براده و افزایش فشار براده برداری ، آنها را در امتداد مختلف آج می زنند که یکی از آنها آج زیرین و دیگری آج روئی نامیده می شوند.زاویه آج زیرین معمولا 54 درجه و آج روئی را 71 درجه نسبت به محور سوهان در نظر میگیرند.

اندازه آج سوهان ها

تعداد آج موجود در یک سانتی متر از طول سوهان معرف ظرافت سوهان ها بوده و آنها را بر حسب ظریف یا خشن بودن استاندارد کرده اند.ظریف یا خشن بودن سوهان علاوه بر تعداد آج موجود در یک سانتی متر به اندازه اسمی نیز بستگی دارد. اندازه اسمی برابر است با اندازه سر سوهان تا شروع دنباله آن.

خیلی خشن	خشن	متوسط	ظریف	خیلی ظریف
0	1	2	3	4

جلسه ششم-اره کاری

تیغ اره

زاویه گوه در تیغه اره های دستی که برای بریدن فلزات از آنها استفاده می شود برابر 50 درجه انتخاب می گردد. زاویه براده  در این نوع تیغ اره ها به جنس کار بستگی دارد و مقدار آن را برای بریدن فلزات نرمی که دارای براده طویل می باشند به اندازه 10 درجه انتخاب کرده و فاصله تقسیم آنها را نیز زیاد در نظر می گیرند. زاویه براده را برای تیغه اره هایی که از آنها جهت بریدن فلزات سخت استفاده می شود به اندازه صفر درجه انتخاب میکنند.

دندانه اره ها را به سه شکل فرم می دهند موجی ، چپ و راست ، جازده

ریزی ودرشتی دندانه های تیغ اره ها بر حسب تعداد دندانه های موجود در طول یک اینج سنجیده می شوند.

1-   برای بریدن قطعات مسی ، آلومینیمی و مواد مصنوعی از تیغ اره های دندانه درشت که 14 تا 16 دندانه در هر اینچ دارند استفاده می شود.

2-  در اره کاری قطعات فولادی تا استحکام 600 مانند فولاد ریخته گری و برنج و مفرغ از تیغه اره های دندانه متوسط که 18 تا 22 دندانه در هر اینچ دارند استفاده می شود.

3-  قطعاتی راکه جنس آنها از فولاد با استحکام بیش از 600 بوده و همچنین چدن ها را با تیغ اره های دنده ریز که دارای 28 تا 32 دندانه در هر اینچ می باشد می برند.

نکاتی که در اره کاری دستی بایستی رعایت کرد :

1-   در موقع شروع اره کاری سعی کنید از تمام طول تیغه اره استفاده کنید.

2-   در موقع شروع اره کاری تیغه اره حدود 10 درجه مایل نسبت به سطح کار قرار داده شود.

3-   سرعت برش مناسب برای اره کاری فولاد های معمولی 60 بار در دقیقه بوده که بایستی در اره کاری فلزات سخت تر کمتر در نظر گرفته شود.

4-   برای خنک کردن تیغه اره ها نبایستی از روغن استفاده کرد، زیرا علاوه بر لیز خوردن تیغه اره  روی سطح کار باعث جذب براده های کوچک شده و ادامه براده برداری را با مشکل روبه رو خواهد کرد.

5-   لوله های خیلی نازک را بهتر است با لوله بر برید.